Türkiye'de paleolitik çağın mağara yerleşmelerine ait ilgi çekici veriler Kılıç Kökten ve Enver Bostancı gibi tarihöncesi uzmanlarınca keşfedilen, Antalya çevresindeki Karain, Beldibi ve Belbaşı mevkilerinde bulunmuştur. Adıyaman, Hakkari ve Van bölgelerindeki başka sitlerde de insan ve hayvan figürlü resimler ortaya çıkarılmıştır. Fakat Anadolu'da maden kullanılışından önceki çağa ait bugün bilinen en önemli kalıntı Konya yöresinde Çatalhöyük'te bulunan neolitik yerleşmedir.
Çatalhöyük; İ.Ö. 6.800'e kadar çıkan bu büyük yerleşme, içerde avlular etrafında gelişmiş dört köşe planlı oda kümelerinden meydana gelmiş bir köydür. Yapılar çevreye tamamen kapalıdır. İnsandan çok hayvana karşı korunma amacıyla ortaya çıkmış olabilecek bu yapı kümelerine ağaç merdivenler yardımıyla düz damlardan giriliyordu. Bugün Anadolu'da rastlanan ilkel yapı tekniğinden pek farklı olmayan bir teknikle, ağaç ayakların desteklediği kerpiç duvarlar ve toprak damları vardı. Oda gruplarının ortasında biraz daha büyük bir hacim, farklı dekorasyonu ile herhalde dini bir fonksiyonu karşılıyordu. Odaların kırmızı renklerle boyandığı anlaşılıyor. İbadet odasında ise boyalı dekora ek olarak, Tanrıça, Boğa başı, Leopar heykelcikleri bulunmuştur. Çatalhöyük'te birçok yerleşme katı vardır. 12. kat (İ.Ö. 6.800) ile 1. kat (İ.Ö. 5.700) arasında uzanan bir süre içinde yapılmış ve Yeni Taş Çağı'nın maddi kültürünü aydınlatan ilginç bulgular arasında obsidiyenden küçük taş aletler, bakır ve kurşundan yapılmış süs eşyaları, tarihi bilinen en eski dokuma örnekleri, basit dekorlu bir çanak çömlek, ağaç eşyalar vardır. Bu eşyanın sanat ürünü olarak kabul edilebilecek olanları genellikle dini amaçlıdır. Bunların başında Ana Tanrıça'nın pişmiş toprak ve taştan yapılmış figürleri gelmektedir. Özellikle Ankara'daki arkeoloji müzesinde bulunan bir tahta oturmuş toprak tanrıça figürü 14 cm'lik boyuna rağmen her yönüyle ele alınmış gerçekten anıtsal bir heykel niteliğindedir. Kült odalarındaki bu heykellerden başka, konutlar içinde de kullanıldığı anlaşılan hayvan heykelleri bulunmuştur. Duvarları süsleyen kırmızı, turuncu, siyah, beyaz renkli resimler ekseri tarihöncesi resimleri gibi av ve dinle ilgili konulardadır. Fakat bunların yanısıra doğal çevre verileri gözlemini yansıtan hayvan, böcek desenleri, soyut bir süsleme tasarımına ulaşıldığını gösteren geometrik motiflerle süslü frizlere de rastlanmaktadır. Bu verileriyle Çatalhöyük tarihi bilinen en eski Neolitik yerleşmeler içinde büyük bir önem taşımakta ve Anadolu'ya insanlık tarihinde özel bir yer kazandırmaktadır.
Resim, Çatalhöyük'te bulunan Ana Tanrıça heykelinden esinlenerek kendi yorumumdur.
Siyah pilot kalem ve renkli stabilo.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder